Σύμβολο της γονιμότητας, της ευημερίας, της ευκαρπίας αλλά και του Κάτω Κόσμου, το ρόδι, o καρπός των θεών, δεσπόζει στη μεσογειακή λεκάνη εδώ και 5.000 χρόνια.
Punica granatum, Punicaceae
Η ροδιά, εγγενής των περιοχών του Ιράν και των Ιμαλαίων, εξαπλώθηκε στις χώρες της Μεσογείου ήδη από......
την προϊστορική εποχή και θεωρείται ως ένα από τα αρχαιότερα καλλιεργημένα δένδρα. Στα Ομηρικά έπη υπάρχει αναφορά για την καλλιέργεια της ροδιάς στους κήπους του βασιλιά Αλκίνοου.
Ετυμολογικά, το πρώτο συνθετικό της επίσημης λατινικής ονομασίας, το punicum, αναφέρεται στην περιοχή της Φοινίκης, ενώ το δεύτερο, granatum, προέρχεται από το λατινικό granum=σπόρος, υπογραμμίζοντας τον πολύσπορο καρπό.
H Μυρσίνη Λαμπράκη, στο βιβλίο της “Βότανα, Φρούτα, γεύσεις ζωής”, αναφέρει πως στη Βοιωτία και στην Κρήτη μέχρι και τον 19ο αιώνα, η ροδιά ήταν γνωστή ως “Σίδη”, με την πελασγική της ονομασία που παραπέμπει σε έναν από τους πολυάριθμους μύθους όπου πρωταγωνιστεί ο θεϊκός αυτός καρπός.
Σύμφωνα με αυτό τον μύθο λοιπόν, ο Ωρίων, ένας πανέμορφος γίγας ο οποίος σύνδεσε το όνομά του με πλήθος αδιέξοδων ερώτων και του οποίου η πατρότητα αποδίδεται σε τρεις θεούς με επικρατέστερο τον Ποσειδώνα, νυμφεύθηκε την εξίσου πανέμορφη Σίδη, κόρη του Δαναού (Έρως). Η ματαιόδοξη κόρη όμως καυχήθηκε πως είναι ωραιότερη από την Ήρα, γεγονός που προκάλεσε τη μήνη της θεάς η οποία την τιμώρησε στέλνοντάς την στον Κάτω Κόσμο όπου μεταμορφώθηκε σε ροδιά (Θάνατος).
Dante Gabriel Rossetti, Proserpine (Περσεφόνη), 1874, Λονδίνο, Tate Gallery.
Σύμφωνα με άλλη μυθολογική εκδοχή, οι σπόροι του ροδιού συνδέονται με την αρπαγή της Περσεφόνης από τον Άδη. Μια μέρα, όταν η Περσεφόνη μαζί με τις κόρες του Ωκεανού μάζευαν λουλούδια, είδε ένα νάρκισσο, τόσο ωραίο που κανείς θνητός ή αθάνατος δεν θα μπορούσε να του αντισταθεί. Τη στιγμή που η αμέριμνη κοπέλα κόβει το λουλούδι, αναπηδά από τη Γη ο άρχοντας του Κάτω Κόσμου και τη μεταφέρει στο βασίλειό του. Έτσι, η Περσεφόνη φεύγει με βίαιο τρόπο από την αγκαλιά της μητέρας της Δήμητρας (Γη ~ Μητέρα) που θρηνεί για την απώλειά της, αφήνοντας τη γη άγονη και άκαρπη. Διαμεσολαβεί ο Δίας, και ο Άδης αναγκάζεται να επιστρέψει την κόρη αλλά πρώτα την ξεγελά, της δίνει να γευτεί τέσσερις σπόρους ροδιού (ροίης κόκκον), σφάλμα μεγάλο αφού όποιος τρωει ή πίνει στον Άδη επιστροφή δεν έχει... Αυτή η θεώρηση των σπόρων του ροδιού ως τροφή του Κάτω Κόσμου πέρασε και στα χριστιανικά έθιμα μέσα από τα αναθήματα για τη μνημόνευση των νεκρών.
Από τότε λοιπόν, η Περσεφόνη μοιράζεται: τέσσερις μήνες στο θρόνο του Κάτω Κόσμου και τους υπόλοιπους πάνω στη γη που καρπίζει. Από τα έγκατα της γης προέρχεται η αναγέννηση, από τη γη πηγάζει κάθε πλούτος (Πλούτων). Ένας θαυμάσιος συμβολισμός...
Ακόμη, η ροδιά είναι είναι το δένδρο το αφιερωμένο στην Ήρα την Τελεία, προστάτιδα του γάμου και της ευγονίας, ο Παυσανίας αναφέρει πως το χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς στο Άργος κρατούσε στο χέρι ένα ρόδι. Αλλά είναι και το δένδρο που σύμφωνα με άλλο μύθο, φύτεψε η Αφροδίτη στον ιερό της κήπο στην Πάφο της Κύπρου. Ο καρπός της ροδιάς λοιπόν συμβόλιζε τον ευτυχισμένο γάμο, την αφθονία, λόγω της πλειάδας των κόκκινων σπόρων του και το πάθος ως ιερός καρπός της Αφροδίτης. Αυτή η αρχαία αντίληψη για το ρόδι ως συμβόλου καλοτυχίας και ευημερίας συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας με το έθιμο της Πρωτοχρονιάς όπου σπάμε ένα ρόδι για το καλό του χρόνου.
"Όσα σπυριά έχει τούτο το ρόδι,
τόσα καλά να' ρθουν σ΄ αυτό το σπίτι."
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ: http://beautyelixirs.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου